ΑΠΟΚΡΙΕΣ-ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ

Οι Απόκριες και το καρναβάλι είναι για όλους μας μέρες γλεντιού μεταμφίεσης και ξεγνοιασιάς. Κατά πάσα πιθανότητα η λέξη Καρναβάλι προέρχεται από τις λατινικές λέξεις «carrusnavalis» που σημαίνουν ναυτικό αμαξίδιο. Κι αυτό γιατί στις πομπές που γίνονταν στη διάρκεια των Ελευσίνιων μυστηρίων (που όπως και τα Διονύσια ήταν οι πρόγονοι του σημερινού καρναβαλιού) για να μεταφερθεί το ιερό Πέπλο της Αθηνάς στον Παρθενώνα, μέσω της Ιεράς Οδού, παρήλαυνε και μια μικρογραφία Ιερού Πλοίου, όπως της Πάραλου από τη Δήλο ή της Σαλαμινίας. Οι μικρογραφίες αυτές είχαν ρόδες, τις στόλιζαν με άνθη και καρπούς και έπαιρναν μέρος στις πομπές. Σε αρχαία αγγεία συναντάμε παράσταση του Διονύσου που κάθεται πάνω σε ένα τέτοιο πλοίο. Το Καρναβάλι είναι μια από τις γιορτές που έχουν καθιερώσει οι άνθρωποι κατά τις οποίες μπορούν να γλεντούν ελεύθερα και χωρίς περιορισμούς.

Οι μεταμφιέσεις πρωτοεμφανίζονται περίπου το 2000 π.Χ. στην Ασία και συγκεκριμένα στη Μεσοποταμία και τη Βαβυλώνα. «Η δούλα ντύνεται κυρά και ο υπηρέτης αφέντης». Σε πιο πρόσφατες εποχές οι μεταμφιέσεις κυριαρχούσαν όχι μόνο στο Βυζάντιο, όπου η αποκριά έπαιρνε πάνδημο χαρακτήρα, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη καθώς και σε άλλους λαούς. Ο μεταμφιεζόμενος άλλοτε έπαιρνε «μαγική» δύναμη να τη χρησιμοποιήσει για το καλό της παραγωγής και άλλοτε για να ξεγελάσει τα επιβλαβή πνεύματα. Η συνήθεια αυτή, ήδη από το 2^ο μ.Χ. αι. βρήκε αντίθετη την εκκλησία, που έβλεπε σε αυτές τις εκδηλώσεις τη συνέχιση των ειδωλολατρικών εθίμων. Εκκλησιαστικοί συγγραφείς, όπως ο Κλήμης Αλεξανδρείας και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος με πύρινο λόγο στηλίτευαν όσους μεταμφιέζονταν και συμμετείχαν σε τέτοιες εκδηλώσεις. Από τα κείμενά τους μαθαίνουμε ότι στρατιώτες ματαμφιέζονταν σε άρχοντες, άνδρες σε γυναίκες και το αντίστροφο, πλούσιοι σε φτωχούς, φτωχοί σε πλούσιους και άλλοι σε ζώα. Φορούσαν προσωπεία, έπαιρναν μέρος σε πομπές και ενοχλούσαν τους περαστικούς με πειράγματα και «χοντρά» αστεία. Παρ? όλες όμως τις απαγορεύσεις από την εκκλησία, οι γιορτές αυτές επιβίωσαν στο Βυζάντιο, κάτι που ανάγκασε την Εκκλησία στα τέλη του 7^ου αι. στην εν Τρούλλω Οικουμενική Σύνοδο, να ασχοληθεί με αυτήν την «ειδωλολατρική» συνήθεια των Βυζαντινών. Οι Κανόνες της Συνόδου απαγόρευαν στους άνδρες και στις γυναίκες να μεταμφιέζονται στο άλλο φύλο, καθώς και να φορούν μάσκες με την απειλή του αφορισμού. Ωστόσο υπάρχουν μαρτυρίες για μεταμφιέσεις κατά τον 10^ο και μέχρι το 12^ο αι. Η περίοδος πριν την έναρξη της νηστείας της Μ. Σαρακοστής συνδέθηκε με την ελευθερία της διασκέδασης που επιτρέπει η μεταμφίεση και μέσα από λαϊκά δρώμενα ήθη και έθιμα έφτασε μέχρι τις μέρες μας με διασκεδάσεις, συμπόσια, τις «μουτσούνες» και τους «κουδουνάτους» που με αθυροστομίες και αστεία πειράζουν όποιον βρουν στο δρόμο τους και δρώμενα με εικονικές μάχες ή δίκες.

Μπορεί το Καρναβάλι και οι Απόκριες να ξεκίνησαν από πολύ παλιά, μπορεί οι γιορτές αυτές να πήραν πολλά ονόματα, αλλά ένα πράγμα παρέμεινε σταθερό: η διάθεση του ανθρώπου να μασκαρευτεί, να γελάσει, να διασκεδάσει ή απλά να γιορτάσει την αγάπη του για τη ζωή.

 http://www.matia.gr/7/77/77_1_8.html ανάκτηση

Έτσι γιορτάσαμε στο σχολείο μας τις Απόκριες!!

Επιμέλεια: Αναστασία Γκιόκα