ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΣΤΑ ΑΘΙΚΙΑ, 11-2-2014

Θα μπορούσε ποτέ ένα «σκασιαρχείο» να ήταν παιδαγωγικά πιο χρήσιμο από ένα τυπικό μάθημα; Η απάντηση σε αυτό το παράδοξο υπάρχει σε μια μόνο κινηματογραφική ταινία!

Την Τρίτη, 11-2-2014 οι μαθητές των Δ΄, Ε΄ και ΣΤ΄ τάξεων παρακολούθησαν την ταινία «ΤΟ ΣΚΑΣΙΑΡΧΕΙΟ» (L? ?cole Buissonni?re). Σκηνοθεσία: Jean-Paul Le Chanois, πρωτότυπη μουσική: Kosma, Josep, ερμηνευτές: BlierBernard, FaberJuliette, DelmontEdouar, CostePierre,παραγωγή: Coop?rativeg?n?raleducin?mafran?ais. Η ταινία επιλέχθηκε «ως έργο τέχνης που αποτελεί ύμνο για τα ανθρώπινα δικαιώματα», αλλά και για την επαφή των μαθητών με τον ρέοντα «γαλλικό» λόγο, μια και στο σχολείο μας διδάσκεται η Γαλλική ως δεύτερη ξένη γλώσσα.

Το σενάριο της ταινίας στηρίζεται στη ζωή του μεγάλου γάλλου παιδαγωγού και μεταρρυθμιστή της παιδείας Celestin Freinet (1896-1966). Η παιδαγωγική μέθοδος του Freinet στοχεύει στη δημιουργία ενός άλλου σχολείου, όπου κάθε παιδί αντιμετωπίζεται ως μια ξεχωριστή προσωπικότητα, μπορεί να εκφράζεται ελεύθερα, όπου η παιδεία δεν είναι αποκομμένη από την κοινωνική πραγματικότητα κι ο ρόλος του εκπαιδευτικού συνίσταται κυρίως στο να βοηθήσει τα παιδιά να βρουν μόνα τους το δρόμο της γνώσης. Ο Celestin Freinet, πρώτος αυτός, επεδίωξε να εισάγει τις νέες τεχνολογίες της εποχής στην εκπαίδευση: τυπογραφία, ραδιόφωνο, κινηματογράφο. Είναι πιο γνωστός ως ο πρώτος που έβαλε το τυπογραφείο στην τάξη και καθιέρωσε την διασχολική αλληλογραφία. Λιγότερο γνωστό είναι ότι πρώτος αυτός έβαλε τον κινηματογράφο στο σχολείο το 1926!

Ήταν φυσικό οι πρωτοποριακές του μέθοδοι να μην είναι αρεστές στο κατεστημένο, κυρίως αυτό της Καθολικής Εκκλησίας. Γι αυτό κυνηγήθηκε ανελέητα. Πάλεψε μέσα από αντίξοες συνθήκες και στο τέλος υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τη δημόσια εκπαίδευση για να συνεχίσει πιο ελεύθερος το παιδαγωγικό του έργο. Αλλά πια δεν ήταν μόνος. Στη βάση των ιδεών του δημιουργήθηκε ένα μεγάλο διεθνές παιδαγωγικό κίνημα που είναι ακόμα ζωντανό.

 

Υπόθεση

Βρισκόμαστε στο 1920, σε ένα μικρό χωριό της Προβάνς. Ο κύριος Πασκάλ, νέος δάσκαλος, συγκρούεται με την έλλειψη ενδιαφέροντος των μαθητών του. Αποφασίζει να αλλάξει ριζικά τις διδακτικές του μεθόδους. Ακούει τα παιδιά, εμπνέεται από τις ανακαλύψεις τους, τους πηγαίνει στην φύση. Οι μαθητές θα ξαναβρούν την χαρά να μαθαίνουν και ο κ. Πασκάλ την χαρά να διδάσκει. Όμως αυτή η μικρή επανάσταση δημιουργεί αρνητικές εντυπώσεις σε κάποιους γονείς και παράγοντες της περιοχής.

Η πιο σημαντική σκηνή του έργου είναι η τελευταία (πριν τον επίλογο) όπου κορυφώνεται το δράμα. Χάρις σ αυτήν άλλωστε ο ΟΗΕ την έθεσε υπό την αιγίδα του καθώς «εικονογραφεί με εξαιρετικό τρόπο μια από τις πλευρές της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου». Άλλωστε η κυκλοφορία της ταινίας συνέπεσε  με την ψήφιση από τον ΟΗΕ, το 1948, της Οικουμενικής διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Διαρκεί 10 λεπτά και 30 δευτερόλεπτα και διαδραματίζεται σε μια μεγάλη αίθουσα, όπου οι μαθητές του κ. Πασκάλ δίνουν προφορικές εξετάσεις για να αποφοιτήσουν από το δημοτικό. Το σκηνικό θυμίζει έντονα αίθουσα δικαστηρίου. Οι τοίχοι είναι γυμνοί. Σε έναν υπερυψωμένο χώρο βρίσκονται τα γραφεία των εξεταστών από τα οποία περνούν διαδοχικά οι εξεταζόμενοι μαθητές. Υπάρχει ένα ξύλινο κιγκλίδωμα πίσω από το οποίο βρίσκονται οι κάτοικοι του χωριού που παρακολουθούν με αγωνία την εξέλιξη της διαδικασίας.

Ο δάσκαλος, κ. Πασκάλ, φαίνεται να είναι ο κατηγορούμενος και οι μαθητές οι συνήγοροι υπεράσπισης. Άλλωστε, η αίσθηση του δικαστηρίου δίνεται και από αποσπάσματα των διαλόγων, όπου ακούμε τους εξεταστές ? δικαστές να λένε «εμείς κρίνουμε από τα αποτελέσματα» ή «έχετε καλούς δικηγοράκους». Η σκηνή αποκτά ένταση όταν αρχίζει η εξέταση του Αλμπέρ γιατί κανείς, εκτός από τον δάσκαλο, δεν πιστεύει ότι μπορεί να περάσει. Αρχικά διστακτικός ο μαθητής ,σταδιακά παίρνει θάρρος και απαντά με μεγαλύτερη άνεση. Όπως και τα άλλα παιδιά, υπεραμύνεται της διδακτικής μεθόδου του Freinet λέγοντας «καλύτερα να μιλάς με την καρδιά σου παρά με τη μνήμη». Κι η κορύφωση έρχεται όταν κάνει την αναφορά του στα δικαιώματα του ανθρώπου. Η αίθουσα ησυχάζει κι όλοι, ακροατήριο και δικαστές παρακολουθούν την «αγόρευση» του μαθητή. Ο μονόλογος του Αλπέρ περιλαμβάνει τα κυριότερα στοιχεία της Διακήρυξης του1789 που αποτελούσε  το βασικό κείμενο της Γαλλικής Επανάστασης.

 

«?το παραδοσιακό σχολείο περιστρεφόταν γύρω από την ύλη διδασκαλίας και γύρω από τα προγράμματα που καθόριζαν, διασαφήνιζαν και ιεραρχούσαν την ύλη αυτή. Η σχολική οργάνωση, οι δάσκαλοι και οι μαθητές συμμορφώνονταν στις αιτήσεις τους.
Το αυριανό σχολείο θα περιστρέφεται γύρω από τον μαθητή -  μέλος της κοινότητας Από τις βασικές τους ανάγκες και σε συνδυασμό με τις ανάγκες της κοινωνίας που ανήκει θα προκύπτουν οι τεχνικές μέθοδοι ? χειρωνακτικές και διανοητικές ? που θα ρυθμίζουν την ύλη διδασκαλίας, το σύστημα διδαχής, τις χαρακτηριστικές ιδιότητες της εκπαίδευσης?» Celestin Freinet 1896-1966

http://pappanna.wordpress.com/

Παρουσίαση των αποτελεσμάτων του ερωτηματολογίου

Οι μαθητές μετά το πέρας της ταινίας συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο. Από την επεξεργασία των δεδομένων προέκυψαν τα εξής:

• Ποιος ήταν ο αγαπημένος σας ήρωας στην ταινία που παρακολουθήσατε και γιατί;

Ο κ. Πασκάλ, γιατί ήταν φιλικός προς τα παιδιά, ?.αυτός τους έμαθε για τα δικαιώματά τους, ?.άλλαξε τη σχολική μέθοδο, ?.κατάργησε τη σωματική βία, ?.οι μαθητές μάθαιναν πολλά πράγματα, αλλά όχι με το ξύλο, ?..έκανε τα δύσκολα απλά και διασκεδαστικά. ?.Ήταν ο δάσκαλος που άλλαξε τα πάντα στη σχολική διαδικασία.

Ο αγαπημένος μου ήρωας ήταν ο Αλμπέρ, γιατί έδειξε εμπιστοσύνη στον κ. Πασκάλ και με τη βοήθειά του πέρασε στις εξετάσεις.

??η Λιζ, γιατί ήταν καλή και έξυπνη δασκάλα..

?..ο Ερνέστ, γιατί είχε σεβασμό προς τον κύριό του.

• Τι/Ποιος σας έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση;

Το ενδιαφέρον του δασκάλου για το σχολείο, ?.ο τρόπος των εξετάσεων, ?.ο νερόμυλος που είχαν φτιάξει τα παιδιά μόνα τους, ?.που δεν υπήρχαν πια τιμωρίες, αλλά κάθε μαθητής με τη βοήθεια του δασκάλου καταλάβαινε το λάθος του και διορθωνόταν, ?..που ο κ. Πασκάλ εξαφάνισε το βάθρο και δήλωσε ότι θα είναι μαζί τους, ??η αλλαγή στη συμπεριφορά του Αλμπέρ, ?..το σχολικό κτίριο και το χωριό στα παλιά χρόνια, ?.το ότι ο Αλμπέρ είχε μείνει τρία χρόνια στην ίδια τάξη, ?οι μαθητές που δεν πήγαιναν σχολείο, ?το «ξύλο» ως μέθοδος μάθησης, ?..η συμπεριφορά των γονέων που υπερασπίστηκαν τα παιδιά και τον κ. Πασκάλ, ? η συμπεριφορά του κ. Πασκάλ, όταν ο Αλμπέρ τον χτύπησε.

• Αναφέρετε 3 παραδείγματα αλλαγής που επέφερε ο κ. Πασκάλ στο σχολείο

Οι μαθητές μάθαιναν μέσα από το παιχνίδι, ο ίδιος ο δάσκαλός έπαιζε μαζί τους, ?.η αλλαγή στον τρόπο αντιμετώπισης της αταξίας/φασαρίας- ?.σταματά τη σωματική βία,? οι μαθητές δεν κάθονται πλέον με σταυρωμένα χέρια, η φροντίδα για τη θέρμανση και για τις τουαλέτες,?. η δημιουργία τυπογραφείου,?. η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ?.. οι πρωτόγνωρες δραστηριότητες που έκανε με τα παιδιά,?. εξηγούσε όλες τις απορίες των παιδιών με λόγια και παραδείγματα ? όχι στην παπαγαλία, οι μαθητές να λένε το μάθημα με δικά τους λόγια και όχι όρθιοι, προσπάθησε ώστε οι μαθητές να αξιοποιήσουν τις γνώσεις τους, ? άλλαξε τον τρόπο ζωής των παιδιών, αγόρια και κορίτσια διδάσκονται στην ίδια τάξη συνεργαζόταν μαζί τους, ? η λειτουργία του μύλου, οι ωραίες δραστηριότητες που γίνονταν στο μάθημα, εκτύπωση εφημερίδας, η φροντίδα για την ομορφιά της τάξης, ..

• Θα θέλατε να είστε μαθητής στην τάξη του κ. Πασκάλ;

Ναι, γιατί συμπεριφερόταν στους μαθητές του με καλοσύνη, ?γινόταν ωραίο μάθημα, ?ήταν καλός δάσκαλος, ?έκαναν πολλές κατασκευές, ?τύπωναν εφημερίδα, ?έκαναν το μάθημα κάποιες φορές έξω από την τάξη-στο ποτάμι, ?έλυνε με κατανοητό τρόπο τις απορίες των μαθητών και όχι με ξύλο.

 

Επιμέλεια: Δομνίκη Μπαλτούμα, ΠΕ05, Αναστασία Γκιόκα ΠΕ70